Pewnie większość z nas nie zdaje sobie sprawy, że z czechosłowackich wilczaków (CzW) są doskonałe gwiazdy filmowe i wiele z naszych psów pierwsze kroki na planie filmowym ma już dawno za sobą. Zaskoczeni? Nic dziwnego, bo CzW pojawiają się zwykle tam, gdzie nie oczekujemy, że je zobaczymy. Nie, nie są to reklamy karmy dla psów (choć i tak bywało), bo CzW są rzadką rasą i nie trafiają tak do publiki jak na przykład "modne" golden retrievery czy owczarki niemieckie. Choć chyba trudno byłoby sobie wyobrazić lepszą rasę do reklamy zdrowego jedzenia dla psów aktywnych. Ale nie - czechosłowackie wilczaki najczęściej grają wilki.

Dzieje się tak z dwóch powodów - nie istnieje na świecie rasa, której TYPOWY PRZEDSTAWICIEL byłby bardziej podobny do wilka. Takim wilczakom nie dorównują wyglądem ani husky, ani saarloosy, bo w ich przypadku osoba, która choć raz widziała wilka na własne oczy nie da się zmylić i zauważy, że w filmie/reklamie gra pies, a nie prawdziwy wilk. W przypadku wilczaka trzeba mieć naprawdę dobre oko, bo odróżnić typowego wilczaka od prawdziwego wilka jest trudno. Oczywiście najbardziej "wilcze" sa "oryginały": wilki i ich bezpośrednie krzyżówki, ale te słabo nadają się na plan filmowy: strachliwe, czasem agresywne, niechętne do współpracy z ludźmi i słabo przystosowujące się do obcych osób, mające zwykle kłopoty podczas kręcenia scen z dziećmi. I na tym polu wilczaki sprawdzają się o wiele lepiej - ich zaletą jest charakter. Nauczenie wilka lub jego mieszanki choćby jednej komendy, choć jednego ujęcia to ciężkie i pracochłonne zajęcie. Takiego problemu oczywiście nie ma z wilczakami. I nic dziwnego, bo to przecież typowa rasa użytkowa. Mając do dyspozycji dobrze wychowanego wilczaka możemy zrobić z nim w zasadzie wszystko. Nie straszne mu najtrudniejsze sceny: może grać agresywną bestie, ale i przyjaciela; potulnego baranka.

No i jest jeszcze jedna sytuacja, gdzie wilczaki w roli wilków są nie do zastąpienia: zdjęcia z udziałem całych stad - wilków w stadzie nie da się kontrolować i kształtować według woli reżysera. CzW nie mają ograniczeń i doskonale przykłady mamy już do dyspozycji w postaci filmów, gdzie występuje nie tylko jeden wilczak, ale kilkanaście...

JEDNO 'ALE'.....
Stale jednak widać, że opinia o wilczości tej rasy bardzo zmyliła producentów reklam, teledysków czy filmów.... Wielu osobom wydaje się, że można iść na łatwizne: że wystarczy wziąć pierwszego lepszego wilczaka, a doskonale zastąpi on wilka. Nic bardziej mylnego.... Wilczaki nadal są rasą mocno zróżnicowaną i bardzo niewyrównana - spotyka się zarówno osobniki "wilcze", ale też takie, które wyglądem przypominają trochę przerośnięte, szare pseudo-owczarki niemieckie i nawet dziecko pozna, że nie jest to "wilk"....

Różnica między poszczególnymi wilczakami może być bardzo duża i doskonale widoczna.... Łatwo rozróżnić wilczaka....
..w starym, ciężkim i mało wilczym typie (tzw. owczarkowatym)...	...od wilczaka czasem do złudzenia przypominającego wilka...
To nie pomyłka. Psy po lewej stronie są tak samo czechosłowackimi wilczakami jak te po prawej (a czasem rożnice w 'wilczości' pomiędzy poszczególnymi psami są jeszcze bardziej widoczne, bo trafiają sie nawet wilczaki z nieprawidłową czarną maską, która całkiem upodabnia je do owczarków niemieckich). Jasne jest więc, że rodowód i "bycie wilczakiem" niczego nie gwarantuje.... Nie każdy wilczak może zastępować wilka, bo nie każdy wilczak jest do wilka podobny...

Tak samo jest z charakterem - wzięcie pierwszego lepszego wilczaka nie gwarantuje, że nie będzie on strachliwy i będzie nadawał się do pracy na planie.... Co jakiś czas trafiają do nas skargi, że wilczak wybrany "na szybko i w ciemno" okazał się tak trudny w pracy, że chyba łatwiej kręciłoby się ekipie z prawdziwym wilkiem...

Dlatego do pracy na planie, czy na scenie tak ważny jest odpowiedni wybór "modela" - w całej populacji jedynie niewielka część wilczaków nadaje się niestety to tej pracy: jedynie najbardziej "typowi" przedstawiciele są na tyle wilczy, że mogą zastąpić prawdziwego wilka... Reszta niestety będzie się do tego nadawała niewiele lepiej niż pudrowany owczarek niemiecki... A trudy pracy z dużymi ekipami, w ciężkich i mocno rozpraszających warunkach zniosą jedynie dobrze zsocjalizowane, świetnie wyszkolone psy tej rasy, które ze swoimi właścicielami mają na tyle dobry kontakt, że łatwo będzie się nimi manipulować; tylko takie wilczaki będą zadowalająco wykonywać komendy i zadania....
Jedynie takie CzW warte są uwagi i warto poświecić trochę czasu na ich odszukanie - zaoszczędzi to wszystkim masę pracy i kłopotów... Bo czym jest kilka dodatkowych dni przeznaczonych na odnalezienie informacji na temat odpowiedniego "psiego aktora" w porównaniu do straconego dnia na planie, gdy okazuje się, że wynajęty pies boi się ludzi i kamer, a jego mało wilczy wygląd powoduje, że ostateczny efekt jest tak słaby, iż nawet dziecko powie: "Mamo, ale to nie jest wilk. To jest owczarek"....

Mimo tego, że nie zawsze udaje się producentom wyszukać odpowiednie osobniki, że dosyć często popełniają jeszcze błędy i nie każdy film, reklama, czy teledysk okazuje się udany to i tak psy tej rasy stale zyskują popularność. Na tej stronie spróbujemy pozbierać informacje o takich projektach i mam nadzieję, że nasz spis będzie stale sie rozrastał...

Filmy:

• 1979 (CZ) - "Arabela"
  W tym legendarnym czechosłowackim serialu telewizyjnym zagrał równie legendarny wilczak - Lord z Pohraniční stráže.
  
  
• ???? (SK) - "Biela Voči Oblohe"
  Stare dzieje i możliwość zobaczenia psów, z których część jest już legendą: Adria Salex, Flota z Rosíkova, Bajkal z Banišťa, Tola z Pohraniční stráže & Cmuka z Pohraniční stráže.
  
  
• 1985 (SK) - "Perinbaba"
  Wygląda na to, że nie ma bajek bez wilczaków. Jak widać wiadomo o tym nawet w kraju pochodzenia rasy...
  
  
• ???? (SK) - ""Janosik" ("Jánošík")
  Tak, tak, wilki pojawiły się nawet w filmie o tym jednym z najbardziej znanych rozbojników... Można zobaczyć tam psa z hodowli Kollárov dvor.
  
  
• 1997 (SK) - "Niejasna sprawa o końcu świata" ("Nejasná správa o konci světa")
  To chyba najbardziej znany i najlepszy występ stada wilczaków w filmie. Może nie jest zbyt chwalebny, bo na początku filmu stado wilków grane przez wilczaki (Elbow zo Sennej, Xavan z Rosíkova, Eneas Dór, Chasa Ruskov dvor, Ben z Lisého dvora, Ajpa Jimili & Diana Dór) napada zimą na maleńką wioskę i morduje jej mieszkańców. Ale zdjęcia i ujęcia z tego filmu trzeba zobaczyć...
  
  
• 1997 (D) - "Królewna Śnieżka" ("Snow White: A Tale of Terror")
  Nawet dzieci znają wilczaki, pewnie nawet o tym nie wiedząc. Tak jest na pewno z tymi, które oglądały bajkę nakręconą przez RTL, a w której u boku Sigourney Weaver i białego wilka grał także CzW Andy od Úhošte.
  
  
• 1999 (SK) - "Sokoliar Tomáš"
  I kolejna produkcja, gdzie zagrała grupa przyjaciół ze Słowacji: Baby Tribeč, Gaius Dór, Ečka z Rofa, Klea Ruskov dvor, Falin zo Sennej & Elbow zo Sennej.
  
  
• 2000 (D) - "Leśniczówka Falkenau" ("Forsthaus Falkenau")
  W tym kręconym przez ZDF serialu w rolę wilczycy potrąconej przez auto wcieliła się Arisa Perla Moravy.
  
  
• 2000 (PL) - "Raport"
  Tak właśnie brzmiał roboczy tytuł filmu, w którym zagrała Irma z Litavské kotliny. Dalsze losy tego materialu są (narazie) nieznane....
  
  
• 2000 (D) - "Wigilijny wilk" ("Der Weihnachtswolf")
  I kolejny film, gdzie CzW grały role "tych dobrych": w filmie tym stado wilków (czyli wilczaków) ratuje chłopca pod którym załamał się lód.
  
  
• 2000.09 (USA) - "Vlad"
  Chyba to właśnie wilczaki były ulubioną rasą Drakuli... Zauważyli to nawet amerykańscy filmowcy, którzy do pracy w tym filmie zaprosili Crying Wolf Adolfa.
  
  
• 2001.03 (FR) - "Braterstwo Wilków" ("Le Pacte des loups")
  Wilki miały w tym filmie duże znaczenie - w filmie zagrało całe stado składające się w czechosłowackich wilczaków pochodzących z hodowli Valérie du Retail oraz Saarloosów z hodowli Cornelii Kaizer.
  
  
• 2001.06 (D) - "Der Wilde Kaiser"
  W jednym z odcinków niemieckiego serialu telewizyjnego "Der Wilde Kaiser" (wyprodukowanego przez ZDF) Koro z Krotkovského dvora i Amy Zlatá Palz zagrały parę wilków.
  
  
• 2001.07 ( - "Drakula" ("Dracula")
  We włoskim filmie o rumuńskim wampirze zagrało całe stadko wilków Fehérlófia Durcás Dorka, Crying wolf Angelo, Crying wolf Afra, Crying wolf Demon, Crying wolf Boston i Daro Radov Dvor.
  
  
• 2002.01-03 (H) - "?"
  W filmie dokumentalnym Etological Department of the Etological Department of the Eötwös Lóránd University i fundacji "With dogs for people" zagrał cały miot "K" oraz wszystkie dorosłe psy z hodowli Crying Wolf...
  
  
• 2002.11 (DK) - "Ulvepigen Tinke"
  W filmie nakręconym na podstawie powieści "Hungerbarnet" Cecil Bodker wilka zagrał pies Ann Wollenberg - Kain z Krotkovského dvora.
  
  
• 2002 (PL) - "Wiedźmin"
  W tej "superprodukcji" Telewizji Polskiej zagrały dwa czechosłowakie wilczaki: Beatris Vlčí naděje i Clif od Buližníku. Zagrały one wilczyce, którą widać na początku filmu.
  
  
• 2004.05 (USA) - "Cesarstwo" ("Empire")
  W filmie wyprodukowanym przez Walta Disneya opowiadającym o czasach rzymskich zagrał Arimminum Last Navarre.
  
  
• 2005.02 (UK) - "Wilki-zabójcy z Gysinge"("The Man-Eating Wolves of Gysinge")
  Producenci z BBC zdecydowali się w swoim filmie przedstawić historie z przesłaniem 'dlaczego nie powinno oswajać się wilków'. W rolę głównych (młodych) bohaterów wcieliły się dwa szczeniaki: Camio i Cheitan z Peronówki.
  
  
• 2005.06 ( - "Tysiąclecie" ("Anno Mille")
  U boku wloskiego aktora Franco Oppiniego zagrał Arimminum Last Navarre.
  
  
• 2005.10 (USA) - "Letnia miłość" ("Summer love")
  Na Dzikim Zachodzie w westernie polskiego rezysera Piotra Uklańskiego oprócz Vala Kilmera, Bogusława Lindy, Karla Rodina i Katarzyny Figury nie mogło zabraknąć też wilka. Rola ta przypadła psu - Balrog z Peronówki.
  
  

Programy telewizyjne:

• 2000.09 - (PL) TV Wrocław
  W wywiadzie na temat rasy wystąpił Bolton Eden severu.
  
  
• 2004.08 (D) - MDR "Bei uns entdeckt"
  Program o Klausie Heroldzie - "Mieszkającym z wilkami", który oprócz innych zwierząt posiada 3 czechosłowackie wilczaki.
  
  
• 2004.09 (D) - WDR "Tier hoch vier"
  W programie o zwierzętach przeznaczonym dla dzieci wystąpiły Aura i Bluebell von der Wolfsranch.
  
  
• 2004.11 ( - RAI2 "Cani & gatti"
  Jeden z odcinków został poświecony rasie. Wywiadu udzielała Sarka Matrasowa a na planie można było zobaczyć 10 CzW: Akele Passo del Lupo, Arimminum Andromede, Arimminum Ashe, Arimminum Last Navarra, Arimmunm Ushakiran, Aruka, Astre Veľký jarok, Beau Isabeau z Peronówki, Hazene & Sunshine...
  
  
• 2005.03 (D) - 3SAT "Teletipps vom Tierarzt"
  Informacje, porady i ciekawostki o zwierzętach domowych - tym razem także o wilczakach: wystąpiła Bluebell von der Wolfsranch wraz ze szczeniętami.
  
  
• 2005.03 ( - Rai Uno "Uno mattina"
  Wywiad z inspektorem Lorenzo Tomagra i asystentem Massimiliano Bottelli na temat zastosowania wilczaków w włoskich grupach ratowniczych...
  
  
• 2005.10 (PL) - Animal Planet
  W części programu Animal Planet mówiącego o wilczakach udział wzięły: Cheitan z Peronówki, Alkor Wilk z Polskiego dworu, Daphne Malý Bysterec & Iowa Eden severu.
  
  

Teledyski:

• 1999 (D) - Rammstein "Du riechst so gut"
  Trudno sobie wyobrazić ten zespół bez wilków, czyli wilczaków. Jeden z nich towarzyszył im nawet w amerykańskim turnee. Natomiast w teledysku zagrały Casio Nemezis, Andy Perla Moravy, Culka Jardag, Asta ze Smaragových vodopádů i Ariska Perla Morawy.
  
  
• 2000 (D) - Beam & Yanou "Rainbow of mine"
  Tajemniczej modelce towarzyszą wspaniale grające: Chlappik vom Dünnernthal, Casio Nemezis i Caty vom Dünnernthal.
  
  
• 2002 (D) - Enomine "Das Tier in Mir (Wolfen)"
  W tym wampirzym teledysku zagrały 4 wilczaki Mario Novaka, prawdopodobnie były to: Arnika z Líšenských Samot, Cado vom Westerwälder Berg, Claron ze Smaragových vodopádů i Aida Wolf von der Heide.
  
  
• 2004.06 (BE) - Novastar "When the lights going down on ..."
  W teledysku grupie towarzyszy Branca de New Flame.
  
  
• 2005 (PL) - Wilki "Słońce pokonał cień"
  Na migawkach widoczny jest Alkor Wilk z Polskiego Dworu.
  
  
• 2005.03 ( - Mandragora Scream
  W teledysku tej rockowej grupy zagrały 2 wilczaki: Takoda i Asia.
  
  
• 2006.02 (PL) - Dorota Miśkiewicz
  Wraz z piosenkarką zagrał Alkor Wilk z Polskiego Dworu.
  
  

Reklamy w TV:

• ???? (D)
  W telewizji oraz w gazetach kawę Tschibo reklamowały 2 suczki CzW.
  
  
• 2000.03 (RO)
  W reklamie firmy Dialog zagrały Magda Šedá eminence i Crying Wolf Adolf.
  
  
• 2000.11 (RO)
  Pierwsza reklama wódki "Stalinskaja". Występował w niej Crying wolf Adolf.
  
  
• 2002.11 (PL)
  Cukierki firmy 'Mieszko' reklamował wraz z babcią Czerwonego Kapturka wilczak Lucky z Litavské kotliny.
  
  
• 2002.11 (RO)
  Wódkę "Stalinskaja" reklamowały Magda Šedá eminence, Crying Wolf Adolf i Crying Wolf Chester.
  
  
• 2004 (CZ)
  W 'Jingle' (przerywniku reklamowym) w 'TV Nova' można zobaczyć Brenne Šedý chlup.
  
  
• 2004 (PT)
  Piłkarz Cristiano Ronaldo wraz z dwoma wilczakami Queen of Dreams i Aronem Sokolí oko reklamowały jeansy firmy "Pepe Jeans".
  
  
• 2005.05 (
  Na włoskich kanałach 'Canale 5' i 'Italia Uno' była wyświetlana reklama kuchenek Candy, w której zagrał Arimminum Last Navarre.
  
  

Teatr:

• 2002.08 (PL) - Teatr Polskiej Telewizji zwrócił się do nas z propozycją zagrania w jednym z przedstawień. Niestety nasze plany na to nie pozwoliły i zamiast Jolly z Molu Es w spektaklu wystąpił Dragon Eden severu, który doskonale wywiązał się ze swojej roli...
  
  
• 2005.01 ( - Na scenie wystąpiła Akela Passo del Lupo.

Reklamy w prasie:

• 2000 (H) - Karmy dla psów "Pedro". Zagrała: Moňa z Krotkovského dvora.
  
  
• 2000.03 (H) - Moňa z Krotkovského dvora była modelem do fotomontażu angielskiego artysty.
  
  
• 2003.10 (PL) - Portret Irmy z Litavské kotliny reklamuje popularną marketową karmę dla psów "Derry".
  
  

Oczywiście stale napływają nowe informacje i stale dowiadujemy się o filmach, reklamach telewizyjnych i tych drukowanych czy o nowych teledyskach kręconych z udziałem wilczaków. Nie słabnie też zainteresowanie filmowców, bo praca z typowym psem tej rasy (nie tylko wyglądającym jak prawdziwy wilk, ale posiadającym także pewny, niestrachliwy charakter; z psami, które chetnie i szybko się uczą) jest prawdziwą przyjemnością w porównaniu do tego, co trzeba było przeżyć pracując z prawdziwymi wilkami.

Udało się nam także zebrać trochę zdjęć i materiałów z wyżej wymieniowych projektów, które możecie zobaczyć w galerii "Wilczaki w filmie i reklamie". Mam nadzieję, że dzięki Waszej pomocy i współpracy niedługo znacznie się rozrośnie i dlatego chciałabym w tym miejscu poprosić właścicieli i fanów CzW o przesyłanie danych, które pomogą nam w miarę upływu czasu uzupełnić i uaktualnić spis...

Margo Peron (Polska)